Улăха тĕттĕм чаршав хупăрлама пуçларĕ. Каçхи тĕнчене юратакан кайăксем хăйсен сассисене пама тытăнчĕç. Кăр-кар! тесе кăрăлтаттарма та тытăнчĕç карăшсем. Ÿх-ÿх! хутран-ситрен кăна йĕрсе илет пĕр кайăк.
— Мĕнле кайăк-ши вăл? Мĕншĕн макăрать-ши? — терĕ манпа юнашар ларакан Ваçук.
— Ăна услан кайăк теççĕ, — терĕ Наçтаç аппа. — Ун çинчен пĕр юмах та пур.Малаллине вулас
Петĕр Хусанкай Хусанта тата Мускавра вĕреннĕ. Национализмшăн айăпласа арестленĕ литератора тĕнче вăрçи тухса кайнă çул ирĕке кăларнă. Çыравçă чăвашла литературăшăн поэзин мĕн пур жанрĕпе ĕçлесе пуян эткерлĕх хăварнă. Тĕплĕнрех →
Сĕм вăрманĕ каш та каш,
Сулхăн çилĕ ваш та ваш.
Эс ан çуйăх, ан çухраш,
Çывăр, пĕчĕкçĕ чăваш!
Урупа ан тапкалаш,
Аллупа ан çапкалаш,
Аннÿпе эс ан тавлаш,
Çывăр, Аптраман тавраш!
I II III IV VI VII VIII IX Х XI XII XIII XIV XV XVI XVII XVIII XIX XX XXI XXII XXIII XXIV XXV XXVI XXVII XXVIII XXIX XXX XXXI XXXII XXXIII XXXIV XXXV
«Ялти 198 çынран 15 çулхи арçын ача çеç çăлăннă…»
— (Акт)
…Ял парăнмарĕ. Нимĕç фашисчĕсем кĕнĕрен вара çулталăк та ытла иртрĕ, вĕсем кашни кашни сехетре тенĕ пекех хăрушă та тискер ĕçсем турĕç, темĕн тĕрлĕ приказсем кăларса, халăха тăтăшах хăратса тăчĕç, анчах та ял пурĕпĕрех парăнмарĕ. Совет çыннисем ютран килнĕ кăвак симĕс шинеллĕ хурахсенчем хăраса ÿкмерĕç, вĕсен умĕнче пуçĕсене таймарĕç, темĕнле хĕн-хур тÿсмелле пулсан та, ирĕклĕх сывлăшĕ вĕсен кăкрисенчен тухса сирĕлмерĕ, тăшмана нихçан та парăнас çук кăмăлĕ пĕтсе лармарĕ.
Ĕнтĕ темиçе хутчен те яла карательсен отрячĕсем пыра-пыра çаратса тухрĕç. Кашни пымассеренех кама та пулин е вĕлерсе, е ним пĕлми пуличчен хĕнесе хăварчĕç, е тытса кайрĕç. Тытса кайнисенчен пĕри те каялла таврăнмарĕ,— чылай вăхăт иртсен тин вара вĕсене хулари тĕрме хыçĕнче персе пăрахни е çыннисем асапне тÿсеймесĕр вилни çинчен хыпар килсе çитрĕ.Малаллине вулас
Паллах, халь Шупашкар çаплах шавлать,
Çаплах ялтраççĕ Атăл хумĕсем.
Урамсенче çĕршер хунар çунать,
Çуртсем çине ÿкеççĕ шевлисем.
Ăçта эсир, телей сунан кунсем,
Мĕскершĕн вăрататăр чĕрене?
Ăçта эсир?.. Халь манăн шухăшсем
Пурте вĕçеççĕ Шупашкар енне…
1948
Александр Артемьев — профессилле çыравçă, литератор. Шкултан вĕренсе тухсанах вăрçа кайса Германи, унтан Япони хирĕç çапăçнă, темиçе хутчен аманнă. Вăрçă хыççăн Мускаври литература институтĕнчен вĕренсе тухнă… Тĕплĕнрех→
Хĕвел инçетри тусем хыçне пытанчĕ. Пин-пин çутăпа йăлкăшма пуçларĕ айлăмра ларакан Порт-Артур. Тинĕс çинчен нÿрĕ çил вĕрме тытăнчĕ. Пулăçсен шурă парăслă
киммисем пĕрерĕн-пĕрерĕн çыран хĕррине пырса чарăнчĕç.
Илемлĕ-çке эсĕ, Маньчжури каçĕ!
Çакăн пек çуллахи ăшă каçсенче эпĕ илĕртÿллĕ кăнтăр çанталăкĕпе сахал мар килентĕм. Анчах кĕçĕр кунта, ют çĕршывра, мана нимĕн те илĕртмест. Пĕртен-пĕр ĕмĕтĕм — Тăван çĕршыва хăвăртрах çитесси. Çуралнă ялăмра тăватă çулталăк хушши пулаймарăм, çамрăксен уявĕсенче савăнса çÿреймерĕм. Мĕнле-ши халь унта? Çак ĕмĕтпе çĕкленсе, порт еннелле васкатăп, ту хушшинчи ансăр, кукăр-макăр сукмакпа тинĕс хĕрринелле анатăп, аллăмри чăматан йывăрăшне те, кутамкка çакки хулпуççие каснине те сисместĕп.
Тăван çĕршыва кайма тухнă салтаксем порт çывăхĕнчи пĕр пысăк сада пуçтарăннă та пăрахут килессе кĕтеççĕ. Унта та кунта вут çути ялкăшать: салтаксем каçхи апат пĕçереççĕ. Йĕри-тавра калаçса кулни, юрлани илтĕнет.
Эпĕ, ушкăнтан ушкăна çÿресе, хамăр енчисене шыратăп. Сасартăк çывăхрах чăваш юрри илтĕнсе кайрĕ, анчах сăмахĕсем… «Она вон, шишка, она вон…» шăрантараççĕ иккĕн, чăваш сăмахĕсене вырăсларах каласа. Эпĕ, ним шутласа тăмасăр юрлакансем патне, пĕр лапсăркка улмуççи айне, чупса пытăм.
Малаллине вуласПетĕр Хусанкай Хусанта тата Мускавра вĕреннĕ. Национализмшăн айăпласа арестленĕ литератора тĕнче вăрçи тухса кайнă çул ирĕке кăларнă. Çыравçă чăвашла литературăшăн поэзин мĕн пур жанрĕпе ĕçлесе пуян эткерлĕх хăварнă. Тĕплĕнрех →
Сĕм вăрманĕ каш та каш,
Сулхăн çилĕ ваш та ваш,
Эс ан çуйăх, ан çухраш,
Çывăр, пĕчĕкçĕ чăваш!
Вула Чăвашла 