Федор Павлов
Тупмалли
Экспромт
В.П.
Шет хитре хĕр,
Шет ырă хĕр —
Куç-пуç çуталать,
Çÿхе тути йăл кулать,
Яштак пилĕк авăнать,
Чăмăр кăкри хумханать…Малаллине вулас
Advertisements
Вĕрентсе каланисен пуххи
Сборникъ Проповѣдей на Двунадесятые Праздники и Дни Великихъ Святыхъ на Чувашскомъ Языкѣ.
Выпускъ 3-Й.
Подъ редакціей Н. В. Никольскаго.
Отъ Переводческой Коммиссіи Православнаго Миссіонерскаго Общества печатать разрѣшается. Казань, 1913 года, января 18 дня.
Предсѣдатель Переводческой Коммиссіи, профессоръ Казанской Духовной Академіи М. Машановъ. № 471-й.Малаллине вулас
Хура куçа
Гурий Комиссаров (Вантер)
Хура куçа
Кала мана, Элеçÿ,
Мĕншĕн сан хура куçу
Мана тек канлĕх памасть,
Хам куçăмран çухалмасть.
Карттин çинчи пек сăну
Ма чунăма хускатрĕ?
Ма çав сассу, ăс-тăну
Чĕрем çăвне шăратрĕ?Малаллине вулас
Хура Çăкăр – 1
Илпек Микулайĕ
Кĕнекере Тупмалли
Пролог
Пĕрремĕш кĕнеке
I. Канăçсăр ир
II. Кĕтмен парне
III. Инкекпе куçа-куçăн
IV. Çăлăнăç
V. Хисеп йыхравĕ
VI. Кантюк кĕреки
VII. «çинçе шывĕ сивĕ мар»
VIII. Кĕрекаçра
IX. Ятлă çынсем
Х. Чĕре сасси
XI. «шерккейĕн те ăс çук мар»
XII. Кĕтмен пăтăрмах
XIII. Тимĕр хĕрсе шăранать
XIV. Инкек телей кÿрет-им?
XV. Чун патĕнчи сăмахсем
XVI. Пĕртăвансем
ХVII. Тунсăхланă çуртра
ХVIII. Харсăр алăсем
XIX. Каçхи сасă
ХХ. Чĕре çунтармăш кунсем
XXI. Вăхăтсăр Татăлнă Юрă
ХХII. Амăшĕ
ХХIII. Тавăру Черечĕ
XXIV. Ашшĕпе Хĕрĕ
XXV. Çĕр Варринчи Шуйхану
XXVI. Пÿкле Вилĕм
ХХVII. Шăпа
ХХVIII. Таптанми йĕр
XXIX. Кĕтмен Хăнасем
XXX. Çураçу
XXXI. Йĕпетнĕ Çул
XXXII. Кĕтмен Тĕлпулу
ХХХIII. Ашшĕн Каламан Самахĕ
Хура Çăкăр
Пролог
Ĕмĕр сакки сарлака!
—Ваттисен сăмахĕ
• Шуйхатакан căнсем
• Суясене пуççапни
• Суицид
Ларма хĕр пек капăррăн курăнать çурт умĕнчи лаштра хурама. Парка турачĕсем кивĕ пÿртĕн улăм çивиттине ешĕл чатăрăн карса илнĕ. Урамалла тухакан пĕчĕк чÿречесем иккĕш икĕ еннелле чалăшнă та, пĕри урам урлă, тепри хăй умĕнчи тăпрас çинелле пăхать. Пÿртпе юнашар чăнкă пусмаллă крыльца пур, çуртне кура мар каçăрăлса тăрать: çÿллĕ, сарлака та чечен; кивĕ пÿрт çумĕнче вăл—çĕтĕк сăхман çине хаклă пустав татăкĕ лартса янă саплăк пек. Крыльца тăррине кĕ-теслекен хăмасене чăвашла касса тĕрленĕ. Пусма аяккипе чĕнтĕрленĕ карлăк анать. Чаплă крыльцапа юнашар çĕрĕшнĕ юпасенчен тыттарнă çил хапхи пур, вăл лаптак витнĕ лаççа тĕкĕнет. Лаçă умĕнче армак-чармак тараса каркаланса тăрать.Малаллине вулас
Кĕрхи илем
Митта Ваçлейĕ
Кĕрхи илем
Кĕрхи сăнарăн пур ĕлккенлĕх,
Чуна кайса тивен илем.
Çунаççĕ çулçăсем хĕлхемлĕн,
Вĕçсе иртеççĕ кайăксем.
Пăлан пек ĕнесем çÿреççĕ
Тĕтреллĕ çарансем çинче.
Хĕвелĕн пичĕ пĕчĕкçеççĕ
Ирхи тĕтрелĕх хыçĕнче.
Йĕтемсенче çапаççĕ авăн,
Ĕç шавĕ хăлхаран каймасть.
Пахча тулли арбуз та кавăн —
Кĕр мăнтăрне ут туртаймасть.
Саламлă, савăнăçлă, ĕлккенлĕ
Ик куç тулли кĕрхи илем…
Анчах та темшĕн, тем хĕрхеннĕн
Кăшт ассăн сывласа илен?
К. В. Ивановăн Пичетленмен Произведенийĕсем
Ухсай Яккăвĕ
Тупмалли
I. «Шуйттан Чури» Трагеди
Действие первое
Действие второе
Действие третье
II. Юмахсемпе Халапсем
III. Сăвăсем
Усал Шăрăх
Кĕркунне
• Элек
Ку публикаци пĕр енчен Константин Иванов вулакана унăн пурнăçĕпе хăш пĕр паха деталĕсене уçса парса çывăхлатать, тепĕр енчен статьяна пичетленĕ 1935-мĕш çулта хуçаланакан идеологин çăварĕ Иванова идеологи майлă «çуса тасатма», çав тапхăрти литература обществисене килĕшекен ятсемпе (Софокл – Байрон – Лермонтов) сыпăнтарма, Ивановăн шухăш-кăмăлне чалăштарма хĕнĕшет. Вулаканăн кунта Ухсай мĕн пур каланине тĕрĕс пек йышăнмалла мар, Иванова кĕçĕнлетсе кăтартнăшăн та вырханмалла мар. Малаллине вулас
Пĕр ухмахăн юратнă сăмахĕ
90-мĕш çулсенче тухнă çак повесть Чăваш литературин тултан тата шалтан хĕсекен репрессисене хĕсĕннĕ сассине уçса ярать, аторитетăн мар, авторăн шухăшĕ вăйланать. Детектив евĕр вуланакан хайлаври тĕп персонаж, хăравçă- çыравçă, йăпăлтак евĕр Таранов хăй çухатнă канăçне, «официаллă шухăш чури пулас килмен» çынсен хавхи урлă каялла тупса илет. 70-80-мĕш çулсенче пурăнса курнă çынсем калав чăнлăхĕпе киленме пултараççĕ, хальхи ăру çыннисем унăн тÿрĕлĕхне пахалаччăр. Николай Мартыновăн повеçĕ чун тата совеç çинчен ырă хыпар пĕлтерет.
Николай Мартынов
Пĕр Ухмахăн Юратнă Самахĕ
Повесть
1
Ĕмĕрхи çылăхлă çĕр çинче инкек тени нумай-ха, ку енче те, леш енче те пур. Вĕсенчен пĕри-и е тата иккĕшĕ-виççĕшĕ пĕр харăсах кĕтмен çĕртен кирек кама та çитсе çапма пултараççĕ — вăл-ку енчен асăрхануллă çынна та тиркемеççĕ. Таранов акă юлашки çулсенче ытлашши чĕрре кĕмесĕр лăпкăн пурăнма тăрăшать, çапах авăн уйăхĕн вĕçĕнче вăл та тамăка лекнĕ майлах нушаланма тытăнчĕ. Тахăш енчен çут çанталăк саккунĕ улшăнчĕ. Çĕр чăмăрĕ Хĕвел тавра урăхларах çаврăнма пуçларĕ тейĕн: çутă кунпа тĕттĕм çĕр ылмашăвĕ пăтрашăнса кайрĕ Тарановшăн. Çапла, инкекĕ унăн хăйне евĕрлĕ: çĕрле ăна çывăрайманни аптратать, кăнтăрла — ыйхă килни. Тепĕр чух хайхи мĕскĕн сĕтел хушшинче ларнă çĕртех тĕлĕк курма пуçлать. Малаллине вулас
