Николй Шупуççынни хресчен çемйинче ÿснĕ, Чĕмпĕрти чăваш шкулĕнче вĕренме пуçланăскере ăна ытти ачасемпе пĕрле революци юхăмне хутшăннăшăн кăларса янă. Çапах та учитель пулма вĕренсе пĕтерет. Революци хыççăн писательсен союзне ертет, тĕпчев институчĕн директорĕ пулса ĕçлет… Тĕплĕнрех →
Васканăн ĕç тăнă,
Ерипелилĕн кайнă.
Эпĕ пĕрре юлташпа
Кайрăм хамăр утсемпе
Хĕрлĕ çыра çитерме.
Пуçланать кĕркунне.
Хĕрлĕ çыр вăл – пирĕн вар,
Ячĕпеле вăл Типвар.
Çав Типварта çĕртмере
Каççĕ утсем çитерме.
Михаил Акимов – çыравçă, адвокат. Чухăн кил-йышра çуралнă. Чĕмпĕрти чăваш шкулĕнчен ăна «политика тĕлĕшĕнчен шанчăксăр» тесе кăларса янă хыççăн «Хыпар» хаçатра ĕçленĕ. Литературăра калавсем çырса 1906-1907 çулсенче палăрнă… Тĕплĕнрех →
Пĕчĕкçĕ начар пÿрт. Çĕмĕрĕк чÿрече куçĕсене çĕтĕк сăхман чиксе хунă. Çанталăк ирсĕр, кайранхи кĕркунне. Юпăнса çăвать. Пÿртре:
Хветĕр, 60 çулхи старик.
Унăн арăмĕ Пăлаки, 45 çулта.
Хветĕр ачи Юманка, 12 çулта.
Сĕтел çинче пер пăлуштух эрех ларать. Пăлаки сăмавар лартма хатĕрленет.
Хветĕр (эрех черккине тултарса калать). Ухунька, эс çав ĕçе туса пар ĕнтĕ пире. Илейместĕп вĕт укçана. Пĕр çул хурал тăтăм, пĕр пус алла кĕмест. Ху пĕлетĕн, асапсăр пулнă ĕç мар.
Малаллине вуласМихаил Акимов – çыравçă, адвокат. Чухăн кил-йышра çуралнă. Чĕмпĕрти чăваш шкулĕнчен ăна «политика тĕлĕшĕнчен шанчăксăр» тесе кăларса янă хыççăн «Хыпар» хаçатра ĕçленĕ. Литературăра калавсем çырса 1906-1907 çулсенче палăрнă… Тĕплĕнрех →
Пĕр хресченĕн кăçал çураки тунă чухне лаши вилнĕ. Хресченĕн лаша илме укçи çук. Хай хресчен унта-кунта пăхкалать, пуçне те хыçкалать, хуйхăрса та пăхать, пуртарах çынсенчен ыйткаласа та пăхать, — укçа е лаша ниçтан та тупаймасть. Ĕç çийĕ. Çынсем сухалаççĕ. Кунăн аки ахалех тăсăлса выртать. Хай кăшт шухăшласан, ку ăçта каймаллине тупнă. Вĕсенчен инçех мар пĕр пуян улпут пурăнать-мен. Хресчен калаçма пĕлет. Вал вĕренкеленĕ: пурăнăç хыттине те курнă. Улпут патне пырать те калать:
— Манăн нуша килчĕ. Лаша ÿксе вилчĕ. Тархасшăн мана пĕр 50 тенкĕ укçа парччĕ, — тет.
Улпучĕ хытăскер пулнă. Вăл хресчене калать:
— Мĕнле укçа? Укçа ăçтан илсе парам эпĕ сана? Манăн укçа çук, — тет.
ВЫЛЯКАНСЕМ:
Амăшĕ.
Кенук.
Мишша.
Мишша куккăшĕпе инкĕшĕ,
пĕрле вĕренекен юлташĕсем.
Пÿлĕм. Сĕтел хушшинче Мишша чăваш чĕлхи учебникĕ тытса ларать. Вăл пĕрре кĕнеке çине, тепре чÿрече еннелле кичеммĕн пăхкалать. Тĕпелти пÿлĕмрен Амăшĕ витре йăтса тухать.Малаллине вулас
Кукша Кĕркури вăрмана хăрăк турат пуçтарма кайнă тет. Каялла таврăннă чухне уçланкăра çакна лесничий тĕл пулать.
– Мĕн, вăрман вăрласа килетĕн-им, ырă çыннăм, – тет вăл ырă кăмăллăн.
– ăçта вăрлама унта. Хăрăк турат пуçтарса килетĕн ак. Хĕл кунĕнче вăл та тем пекех, – тавăрать Кукша.
– Вара нихăçан та вăрман вăрламастăн-и? Эс ан хăра, эпĕ никама та каламастăп. Хула çынни эпĕ. Вăрмана сунара килетĕп. Кăсăкланатăп акă, хресченсем вăрман вăрламасăр епле йÿнеçтерсе пурăнаççĕ-ши? – тесе, – чееленет лесничий.
– Чăнах та вăрламасăр пурăнма питĕ йывăр. Укçа кирлĕ. унсăрăн куланайне епле тÿлесе татăн. Татмасан выльăх-чĕрлĕхсĕр, çуртсăр юлатăн. Капла акă, паян ирех чаплă пĕренесем тиесе килтĕм те хир енчи пĕр пуяна хаклă хакпа ярăнтартăм. Вулăс кантурне кĕрсе мĕнпур парăмсене татрăм, кĕсьере те кăштах юлчĕ. Халă акă хăрăк турат илсе килсе те ĕлкĕртĕм, – лăпланнăскер, пакăлтатма пуçлать Кукша.
– Маттур эсĕ, анчах чĕлхÿ хальхинче лектерчĕ сана. Тытса хупатăп сана улпут вăрманне вăрланăшăн. Эпĕ Сумароков улпутăн çĕнĕ лесничийĕ пулатăп, пĕлетĕн-и çавна?
– Питĕ хавас, эпĕ вара Кукша Кĕркури, ялти чи ăста суеçĕ. Паллашăпăр, – аллине тăсса парать Кĕркури.i{content: normal !important}
Вула Чăвашла 