Михаил Акимов‎: Ялти пурăнăç‎

Михаил Акимов

Çыравçă, адвокат. Чухăн кил-йышра çуралнă. Чĕмпĕрти чăваш шкулĕнчен ăна «политика тĕлĕшĕнчен шанчăксăр» тесе кăларса янă хыççăн «Хыпар» хаçатра ĕçленĕ. Литературăра калавсем çырса 1906-1907 çулсенче палăрнă… Тĕплĕнрех →

---

Ялти пурăнăç

(Чăн пулнă ĕç)

Пĕчĕкçĕ начар пÿрт. Çĕмĕрĕк чÿрече куçĕсене çĕтĕк сăхман чиксе хунă. Çанталăк ирсĕр, кайранхи кĕркунне. Юпăнса çăвать. Пÿртре:
Хветĕр, 60 çулхи старик.
Унăн арăмĕ Пăлаки, 45 çулта.
Хветĕр ачи Юманка, 12 çулта.
Сĕтел çинче пер пăлуштух эрех ларать. Пăлаки сăмавар лартма хатĕрленет.

Хветĕр (эрех черккине тултарса калать). Ухунька, эс çав ĕçе туса пар ĕнтĕ пире. Илейместĕп вĕт укçана. Пĕр çул хурал тăтăм, пĕр пус алла кĕмест. Ху пĕлетĕн, асапсăр пулнă ĕç мар.

Advertisements

Михаил Акимов‎: Хальхи кунсем

Михаил Акимов

Çыравçă, адвокат. Чухăн кил-йышра çуралнă. Чĕмпĕрти чăваш шкулĕнчен ăна «политика тĕлĕшĕнчен шанчăксăр» тесе кăларса янă хыççăн «Хыпар» хаçатра ĕçленĕ. Литературăра калавсем çырса 1906-1907 çулсенче палăрнă… Тĕплĕнрех →

---

Хальхи кунсем

Мĕнле кунсем вĕсем? Мĕншĕн кăлăхах эпир хальхи, çак вăхăтри кунсене асăнатпăр? «Эх, йывăр-çке пурăнма! Тĕнче хĕсĕк пула пуçларĕ, пурăнăç херĕпрен херĕпе кайрĕ. Халăх, пур пурăнан этем пăсăлнăçем пăсăлса, усалланса пырать. Нимĕнле йĕрке те çук. Турă мар, тахăшĕ те çиленсе хĕн-хур кăтартĕ», – теççĕ. Çак сăмахсене чунĕ пĕчĕккĕ, инçетрен курайман çынсем калаçаççĕ. Эпе те вĕсемпе пĕрле пурăнăç хĕсĕк, тĕнче пăсăлать тетĕп. Анчах çĕрĕк пÿрт ишĕлни, е вăл ишĕлесси тĕнче пулнăранпах мар-и вара?

Апат-Çимĕç Ячĕсем

Н. Иванова & В. Никитин

---

Апат-Çимĕç Ячĕсем

«Чăваш халăхĕн апат-çимĕçĕ пуян та тĕрлĕрен. Шăрттан, хуплу, кукар, шÿрпе, çÿрме[1], тултармăш, маххан[2], шаркку — хамăр патра çеç мар, аякра та палăрнă чăваш апачĕ тата нумай». (Н. Л. Додоновăн «300 чувашских блюд» (1972) кĕнекинчен.

Сĕт-турăхран тунисем — кĕвелĕк (кĕвĕлнĕ сĕт, простокваша), ĕнери, турăх (пĕçерсе кĕвĕлтернĕ сĕт, варенец), хăймасăр турăх (кефир), каймак[3] (хăймаллă турăх, ряженка), уйран, хăйма, çу (сар çу, услам çу, тăвараллă çу[4]), тăпăрчă, чăкăт, çĕве, сĕтек[5] (мороженое).

“Тарай”ран пĕчĕк сюрприз!

Эстонири “Тарай” фолк музыка ушкăнĕн ертÿçи Айтар хăйсен VK.com страницинче пирĕн çинчен çырчĕ:

Чăвашла вулас килет пулсан Армути (Виктор Бычков) ертсе пыракан сайта кĕрсе пăхăр. Кунта вăл пирĕн пуян литературă еткерне вырнăçтарать. Çитменнине, Армути сайтне чăвашлатнă та хитре дизайнпа капăрлатнă. Вĕренмелĕх пур ĕнтĕ! Тем каласан та Армути чăваш интернет çынни! 

https://vk.com/taraj_eesti?fbclid=IwAR0nPUksoexz77z5S1SUh3VJmQ6Jq5tMT-j1y6W0P0uUAmEamhPF36Vem4w

Сирĕнтен хăшĕ пĕри VulaCV ĕçĕпе шăпах çак пĕчĕк çыру урлă паллашрĕ. Пĕрлĕхĕмĕре çакăн пек çирĕплетсе тăни кирлĕ…

Тарай:

Михаил Акимов: Шÿт туни

Михаил Акимов

Çыравçă, адвокат. Чухăн кил-йышра çуралнă. Чĕмпĕрти чăваш шкулĕнчен ăна «политика тĕлĕшĕнчен шанчăксăр» тесе кăларса янă хыççăн «Хыпар» хаçатра ĕçленĕ. Литературăра калавсем çырса 1906-1907 çулсенче палăрнă… Тĕплĕнрех →

---

Шÿт туни

(Халап)

Пĕр хресченĕн кăçал çураки тунă чухне лаши вилнĕ. Хресченĕн лаша илме укçи çук. Хай хресчен унта-кунта пăхкалать, пуçне те хыçкалать, хуйхăрса та пăхать, пуртарах çынсенчен ыйткаласа та пăхать, — укçа е лаша ниçтан та тупаймасть. Ĕç çийĕ. Çынсем сухалаççĕ. Кунăн аки ахалех тăсăлса выртать. Хай кăшт шухăшласан, ку ăçта каймаллине тупнă. Вĕсенчен инçех мар пĕр пуян улпут пурăнать-мен. Хресчен калаçма пĕлет. Вал вĕренкеленĕ: пурăнăç хыттине те курнă. Улпут патне пырать те калать:

— Манăн нуша килчĕ. Лаша ÿксе вилчĕ. Тархасшăн мана пĕр 50 тенкĕ укçа парччĕ, — тет.

Улпучĕ хытăскер пулнă. Вăл хресчене калать:
— Мĕнле укçа? Укçа ăçтан илсе парам эпĕ сана? Манăн укçа çук, —  тет.

Михаил Акимов‎: Улпут чапĕ – хресчен йывăр кунĕ

Михаил Акимов

Çыравçă, адвокат. Чухăн кил-йышра çуралнă. Чĕмпĕрти чăваш шкулĕнчен ăна «политика тĕлĕшĕнчен шанчăксăр» тесе кăларса янă хыççăн «Хыпар» хаçатра ĕçленĕ. Литературăра калавсем çырса 1906-1907 çулсенче палăрнă… Тĕплĕнрех →

---

Улпут чапĕ – хресчен йывăр кунĕ

Улпут çĕрĕсем нумай çĕрте хресченсем хĕлле улпутран час-часах çулла тырă ĕçлесе памалла укçа илеççĕ. Теçеттинине сухаласа, çÿресе, акса пама, хыт суха тума, вырса турттарса пама вĕсем 5 тенке килĕшеççĕ. Çулла, ĕç вăхăтĕнче, кĕрĕшсе ĕçлесен, вĕсем 10-15 тенкĕ илме пултарĕччĕç. Улпутсем, тен, çапах та уссине курайман-и? Уссине курнă-и, курман-и, анчах процентне кăна 100-200 тенкĕ илсе пурăннă. (Процент вал ак менле: хĕлле эсĕ улпутран 1 тенкĕ илнĕ иккен, уншăн ăна çулла çав хака икĕ е виçĕ тенкĕлĕх ĕç ĕçлесех паран.) Хресченсем ăна-кăна пăхман, весем ĕçе тĕрĕс туса пурăннă. Мăнтарăн хресченĕ, вилет те ĕçлет улпута. Камăн та пулса сасартăк сиен пулса тăрсан анчах хăй тума пулнă ĕçе тăваймасть. Лаши вилет — сухаласа параймасть; çемйи, арăмĕ вилет — выраймасть.

Михаил Акимов: Кĕтÿ пухăвĕ

Михаил Акимов

Çыравçă, адвокат. Чухăн кил-йышра çуралнă. Чĕмпĕрти чăваш шкулĕнчен ăна «политика тĕлĕшĕнчен шанчăксăр» тесе кăларса янă хыççăн «Хыпар» хаçатра ĕçленĕ. Литературăра калавсем çырса 1906-1907 çулсенче палăрнă… Тĕплĕнрех →

---

Кĕтÿ пухăвĕ

Пуху пуçтарăннă. Халăхсем пĕр-пĕринре сăмахлакаласа тăраççĕ. Старости, сĕтел хушшинче лараканскер, ури çине тăчĕ те: «Ан шавлăр-ха, чарăнăр. Кĕтÿçĕсем паян тытар-и? – тет. «Тытас, тытас», – теççĕ сĕтел умĕнче тăракансем. «Тепĕр пухура тытар-и, мĕн-и?» – тет старости.

— Килнĕ-килнех, ĕçе туса пĕтермесĕр хăварас мар, пăрахас мар!

— Ну, кам кĕтÿçе кĕрет. Пĕлтĕрхисем кĕретĕр-и? – теççĕ.