Николай Золотницкий — чăваш тата ытти халăхсен çырулăхĕпе ăс пурлăхне пухнипе палăрнă филолог. Хусан университетĕнче вĕреннĕ, патшалăх пурлăхĕн палатинче ĕçленĕ. Вырăс мар халăхсен литературипе чĕлхи аталанса каяссине хирĕç пулнă пулин те чăвашсене тăван чĕлхепе вĕрентес ĕçе пуçарса яракансенчен пĕри пулса асăмăрта юлнă…. Тĕплĕнрех→
Н. Иванова тата В. Никитин – чăваш сăмахлăхне тĕпчесе шкулти ачасем умне кĕнеке кăларса тăратнă коллекив ертÿçисем, авторсем… Тĕплĕнрех →
Николай Золотницкий
(1829 — 1880)
Чăваш çырулăхĕпе ăс пурлăхне аталантарассипе таса кăмăлпа ĕçленĕ вырăс çыннисем хушшинче Николай Иванович Золотницкий ячĕ хисеплĕ вырăнта тăрать. Вăл сăвăсем, тĕрленчĕксем, очерксем çырнă, халăх сăмахлăхне пухнă (Урхас Якурĕнчен 25 юрă çырса илнĕ), алтайларан, тутарларан, казахларан тата ытти чĕлхесенчен куçарнă.
Н. И. Золотницкий — Хусан ушкăнĕнчи ăславçăсенчен пĕри. Куккăшĕ В. А. Сбоев сĕннипе вăл унта университетра вĕреннĕ, патшалăх пурлăхĕн палатинче ĕçленĕ. Унăн пурнăçĕ хăй çуралса ÿснĕ Урхас Кушкăра, Шупашкарта, Вяткăра, Хусанта иртнĕ. Çыру ĕçне вăл Вяткăра кĕпĕрне хыпарĕсем редакторĕнче ĕçленĕ чухне хастар хутшăннă. Хусан вĕрентÿ хутлăхĕнчи чăваш шкулĕсен тĕрĕслени пулса тăрсан та çак ĕçрен пăрăнман.
Н. И. Золотницкий 1867 çулта: «Чăваш литературине пуçарса ярас текенсене ура хурас пулать»,— тесе çырнă, анчах хăй чăвашсене тăван чĕлхепе вĕрентес тесе пайтах вăй хунă.
Н. И. Золотницкин пысăк ĕçĕ — вырăс мар халăхсене малтанласа хăйсен тăван чĕлхипе вĕрентме тăрăшни. Çав тĕллевпех вăл «Корневой чувашско-русский словарь» (1875), «Чăваш кĕнеки» (1867), «Çулталăк кĕнеки» (1866), нумай статья кăларать. Н. И. Золотницкий вĕрентнĕ çыравçăсенчен Г. Ф. Филиппов, М. Д. Дмитриев, Н. Е. Ефимов чăваш сăмахлăхĕн ĕç тăрăмне кĕме тивĕçлĕ пулнă.
↓ ↓ ↓
Малаллийĕ пĕлтерÿ хыççăн
Эпир пĕр-пĕр патшалăх тытса тăракан учреждени мар.
Тектсене ирĕклĕн тишкерсе хаклатпăр. Произведенисене сĕрĕмлĕх, сутлăх е пропаганда тĕллевĕпе мар – шырав, цитатăлу тунă чухне çăмăллăх кÿрессишĕн вырнаçтаратпăр.
Вула Чăвашла 