Сергей Семенович Сорокин (Тăваньялсем Сергей) 1886 çулхи çурлан 27-мĕшĕнче Ульяновск кĕпĕрнин Пăва уесĕнчи (халĕ Ульяновск облаçĕн Чăнлă районĕ) Кив Таванъелĕнче çуралнă. Ялти пуçламăш шкултан вĕренсе тухсан, 1898 çулта Чĕмпĕрти чăваш шкулне кайса кĕлĕ. 1905 çултанпа тĕрлĕ çĕрте учительте ĕçленĕ, тĕнче вăрçине хутшăннă, пĕр вăхăт районти шкул инспекторĕнче, профсоюз ĕçĕнче те тăнă. 1956 çулта вилнĕ.
Марфа Трубина – Чĕмпĕрти чăваш шкулĕнче вĕреннĕ, РСФСР шайĕнче Ленин орденне тивĕçнĕ учитель тата чăвашла çыракан малтанхи хĕрарăм писательницăсенчен пĕри. «Мучар», «Асăнмалăх, савăнмалăх», «Ача чухнехи» ятлă хайлавĕсем уйрăмах паллă… Тĕплĕнрех→
Чухăн çын
Ял туленче пĕр начар кил-çурт ларать. Пĕтĕмпе кивĕ, çĕрĕк: йăванас пек курăнать. Пÿрт çĕрсе шăтса пĕтнĕ, кĕтессисем чалăшнă. Çие çĕрсе курăк ÿстернĕ; кивĕ хапхи йăваннă, Юписем кăна чалăшса пĕчченех тараççĕ. Чÿречесене тутăр татăкисем вĕçкелеççĕ. Кам килĕ-ши ку? Мĕншĕн ку тĕрлĕ юхăннă-ши?
Марфа Трубина – Чĕмпĕрти чăваш шкулĕнче вĕреннĕ, РСФСР шайĕнче Ленин орденне тивĕçнĕ учитель тата чăвашла çыракан малтанхи хĕрарăм писательницăсенчен пĕри. «Мучар», «Асăнмалăх, савăнмалăх», «Ача чухнехи» ятлă хайлавĕсем уйрăмах паллă… Тĕплĕнрех→
Вилĕм
Хăма хапха кичемлĕн уçăлса выртать, Унăн юпи çумĕнче тупăк çийĕ тăрать. Чĕрене çурса каякан йĕнĕ сасă илтĕнет, Курăнать вилнĕ çынна ăсатма вăхăт çитет: Акă тупăка пÿртрен çĕклесе тухрĕç; Ял-йышсем, тăванĕсем ăсатма кайрĕç. Авалхи йăлана тумасăр ан хăварам: Эпĕ те ĕмĕрлĕх пурнăçа ăсатса ярам Çак çынна… Акă тарăн шăтăк. Хуллен ярса Тупăка шăтăка антарчĕç; тăпра витрĕ Ăна…
Марфа Трубина – Чĕмпĕрти чăваш шкулĕнче вĕреннĕ, РСФСР шайĕнче Ленин орденне тивĕçнĕ учитель тата чăвашла çыракан малтанхи хĕрарăм писательницăсенчен пĕри. «Мучар», «Асăнмалăх, савăнмалăх», «Ача чухнехи» ятлă хайлавĕсем уйрăмах паллă… Тĕплĕнрех→
Елик
(Халăх халапĕ)
• Суицида ырă тĕслĕх вырăнне хуни
«Атте, ытлашши пултăм-и-мĕн? Мĕншĕн ирĕксĕрех паратăн? Мĕншĕн Атăл урлă каçарса. Юратман çармăса парса Мана телейсĕр тăватăн? Пуяна пăхрăн-и-мĕн? Ан тив, мана пуян кирлĕ мар, Уншăн пулсан, ан та пар. Е каччă тупаймăн терĕн-и? Тупăп: манăн суйлани пурччĕ, Ырă, хамăр чăваш пурччĕ. Эсĕ çавна тахçанах пĕлмен-и?..
Трупина Мархви (Марфа Дмитриевна Трубина) 1888 çулхи августăн 28 (сентябрĕн 11)-мĕшĕнче Хусан кĕпĕрнин Шупашкар уесĕнчи (халĕ Ч Р Куславкка районĕ) Куснар ялĕнче çуралнă. Ялти пуçламăш шкулта пĕлÿ илнĕ хыççăн 1903-1909 çулсенче Чĕмпĕрти чăваш шкулĕнче вĕренет. Вăл ĕмĕрĕ тăршшĕпех хăй çуралса ÿснĕ тăрăхри ялсенче учительте ĕçленĕ, ăна РСФСР тата Чăваш АССР тава тивĕçлĕ учителĕ ятне панă, Ленин орденĕпе наградăланă.
Трупина Мархви – чăвашран тухнă малтанхи хĕрарăм çыравçăсенчен пĕри. Вал нумай повесть, калав, юмах, пьеса çырса хăварнă, вĕсенчен паллăрахисем – «Мучар», «Хÿтĕ вырăнта», «Асăнмалăх, савăнмалăх» повеçсем.
Пуçламăш тапхăрта Трупина Мархви поэзире те хастар ĕçленĕ, ХХ ĕмĕрĕн çулĕсенче чылай сăвă-юрă пичетленĕ. Тĕрĕсрех каласан, литература ĕçне вăл Чĕмпĕрти чăваш шкулĕнче вĕрĕннĕ чухнех тытăннă. Уйрăмах ăна ку ĕçре Алексей Кольцов поэзийĕ хавхалантарнă. Унăн ку вăхăтра çырнисенчен сахалăшĕ упранса юлнă. Вырăсла çырнă икĕ сăвви 1917 çулта «Чебоксарская правда» хаçатра пичетленнĕ. Трупина Мархви чăваш халăх юррисене якатса çырнă, фольклор материалĕ чылай пухнă. Шкул ачисемпе пĕрле алçыру журналĕ кăларса тăнă.
Марфа Трубина – Чĕмпĕрти чăваш шкулĕнче вĕреннĕ, РСФСР шайĕнче Ленин орденне тивĕçнĕ учитель тата чăвашла çыракан малтанхи хĕрарăм писательницăсенчен пĕри. «Мучар», «Асăнмалăх, савăнмалăх», «Ача чухнехи» ятлă хайлавĕсем уйрăмах паллă… Тĕплĕнрех→
Николй Шупуççынни хресчен çемйинче ÿснĕ, Чĕмпĕрти чăваш шкулĕнче вĕренме пуçланăскере ăна ытти ачасемпе пĕрле революци юхăмне хутшăннăшăн кăларса янă. Çапах та учитель пулма вĕренсе пĕтерет. Революци хыççăн писательсен союзне ертет, тĕпчев институчĕн директорĕ пулса ĕçлет… Тĕплĕнрех →
Пуçпа ĕçлекен
[…] уйласа ларассăм туйăнмасть, мĕншĕн тесен малтан тăрăшас пулать, ĕçне тăвас пулать атласа ларас вырăнне.
Семен Иванович: Вăл та – чăн, анчах эпир ĕçлеместпĕр-и-мĕн? Çĕр ĕçлекен сухапа, пуртăпа ĕçлет. Эпир пуçпа шухăшласа ăспа ĕçлетпĕр. Ĕç часрах эсĕ, ĕçер те, тухса каяр ку шăршлă пÿртрен.
Николй Шупуççынни хресчен çемйинче ÿснĕ, Чĕмпĕрти чăваш шкулĕнче вĕренме пуçланăскере ăна ытти ачасемпе пĕрле революци юхăмне хутшăннăшăн кăларса янă. Çапах та учитель пулма вĕренсе пĕтерет. Революци хыççăн писательсен союзне ертет, тĕпчев институчĕн директорĕ пулса ĕçлет… Тĕплĕнрех →
Вула Чăвашла 