Чăваш Пир-Авăрĕн Ячĕсем

Н. Иванова тата В. Никитин – чăваш сăмахлăхне тĕпчесе шкулти ачасем умне кĕнеке кăларса тăратнă коллекив ертÿçисем, авторсем… Тĕплĕнрех →

---

Килте тĕртнĕ пир-авăрăн хăш-пĕр ячĕсем: катан пир, кăтат, пÿс, штулпи, палчас, сентел, шăла пир, лапрашки, çăлкăш, тăла пир, пусма, улача, хăмач, варпуç, качăвăс.

Катан, кăтат, пÿс, штулпи пирсем çÿхе те çирĕп пулнă, вĕсене тĕрĕпе илемлетме тĕртнĕ.

Тĕрĕ-Эреш Ячĕсем

Чăваш улачи те, тĕрри-эрешĕ те пин тĕрлĕ. Тăхăнмалли, йăтса çÿремелли, капăрлатмалли, витмелли, сармалли, çакса хумалли япаласен тĕррисем хăйне уйрăм, расна. Тумтир тĕрри-эрешĕ хай темиçе ушкăна пайланать: тутăр-калпак тĕрри, атă-пушмак капăрĕ, уяв тумĕн кăкăр умне, çурăм хыçне, хул çине сыпмалли тĕррисем… Шурă пир çине пĕрер куçăн тунă тĕрĕсем чикĕмсенчен, çĕвĕсенчен, ĕлкĕсемпе эрешсенчен, ÿкерчĕксенчен тăраççĕ. Вĕсен хăш-пĕр ячĕсене палăртса тухăпăр.

Чикĕмсем: икĕнчĕк, йĕпум, йĕсме, каялла, саланкăр (сайра), шалатка, картлашка.

Çĕвĕсем. Ансат çĕвĕсем: вăчăра, хуракар, хăю, йĕпкĕн, кукăр-макăр, сикчĕ, шăтăкла, шулам, шÿркени, эрĕх, чĕпчĕркке, мĕшкĕн, йĕрмек, пÿкĕм.

Кăткăс çĕвĕсем: ăсма хантăс, чăн хантăс, вĕт хантăс, çаклатмалли хантăс, тăслам хĕрес, вăрăм хĕрес, ирçе хĕрес, таткаланчăк, хуçкаланчăк, хуралла, пÿртĕнчен, каснă шăтăкла, ухмахла, тупалак, чĕнтĕр, çивĕт, чармалла, явăнчăк, паклава, тантан.

Эрешлĕ çĕвĕсем: арман çунатти, ченĕçке, сала кайăк ури, сысна ури, чĕкеç хÿри, ут пахи, кукăр ура, кĕрепле, юплешке, така мăйраки, чăрăш турачĕ, хур карти, шапа пĕççи, сурăх йĕрри, çеçке пуç, упа алли, укçа тĕрри, курак ури, шыв юххи, пăру карти, йытă куçĕ, урлă кашта, урапа шăлĕ, мăйрака, тĕмеске, тура шăл, мăй пăран, хĕреслĕ чапка.

Ĕлкĕсем: сунтăх, пÿштĕр, çăлтăр, тăваткăл, чечек, çулçă, йывăç, керем, автан, этем, сăрт, шыв, пуша (сăнă), тĕнĕл, тĕрек, чăсмак, хупкăч, хĕскĕч, кĕтеслĕк, çаврак, кукраш, пушкар, тĕсĕк, ÿпĕнчĕк, пускăч, тăрнашка.

Тĕрĕ эрешĕсенчен чи палли — кĕскĕ.

↓ ↓ ↓

Малаллийĕ пĕлтерÿ хыççăн

Эпир пĕр-пĕр патшалăх тытса тăракан учреждени мар.

Тектсене ирĕклĕн тишкерсе хаклатпăр. Произведенисене сĕрĕмлĕх, сутлăх е пропаганда тĕллевĕпе мар – шырав, цитатăлу тунă чухне çăмăллăх кÿрессишĕн вырнаçтаратпăр.

Пирĕн çинчен

– VulaCv, Вула чăвашла редакцийĕ

Сайта кĕртнĕ çĕнĕ текстсем:

• Турă Амăшне Ырă Хыпар Каланă Кун Вĕрентсе Калани25/03/2023
• Христос Туррăмăра Чиркĕве Илсе Пынă Кун Вĕрентсе Калани06/02/2023
• Стихван Шавли: Вĕçкĕн Ваççа06/10/2022

↓ ↓ ↓

Малаллийĕ