Юпа уйахĕ

Н. Иванова & В. Никитин

---

Юпа уйахĕ

Чăваш кун тăрăмĕ çулталăка икĕ пая пайланă, çавăнпа «Хĕл уйăхĕ — улт уйăх, çу уйăхĕ — çич уйăх»,— тесе каланă. Елĕк- авал кĕрпе хĕле хăйне пер çулталăк, çурла çуллана тепĕр çулталăк тесе уявланă. Кĕрхи Çĕнĕ çул кĕркунне кунпа çĕр танлашнă вăхăта килнĕ. Çуркунне пуш уйăхĕнче çуралнă Çĕнĕ çул кĕр çитсен ватăлать тесе шутланă, çавăнпа кĕрхи юпара ваттисене «чăн çĕре ăсатса янă», тепĕр çулччен çĕн çĕрте вырнаçма ырă суннă. Çав ятпа ятарласа «юпа чунĕсем» тунă.

Покров Кун Вĕрентсе Каламалли

Діаконъ Владиміръ Михайловъ

---

Юпа 1-мĕшĕ

Йуратнă тăванăмсем, пайан таса ђиркÿ авал Турă Амăшĕ пирĕнпе пĕр тĕнпе пурăнакан грек халăхĕшĕн тунă хăвата асăнса хисеплет.

Çав хăват çинђен таса ђиркÿ акă çапла каласа пĕлтерет. Пĕрре елĕк-авал пит вăйлă ђаплă пулнă грек ха­лăхин патша пурăнакан Константинопољ хулине сарацынсем (суйа тĕнлĕ, кĕлеткесене пуççапса пурăнакан халăх) пырса хупăрласа илнĕ. Греція патшалăхĕ çав вăхăта пат­шалăх хушшинђи тăшмансем пăлханнипе, тата йут тăш­мансем те тапăннине шалт аптăранă, пĕтес патнех çитнĕ. Греціянăн тăшмансене хирĕç тăма вăйĕ çителĕклĕ пулман, йут халăх çине шанма та шанђăк пулман. Тавăрари патшалăхсем, Греція патшалăхĕ вăйсăрланнине кура, хĕпĕртесе çеç тăнă; вăл пĕтсен харпăр-хăй пĕрер татăк татса илесшĕн пулнă. Çавăнпа грексем сарацынсем килсе хупăрласа илсен питĕ хăраса ÿкнĕ. Çавăн тĕрлĕ йывăр вăхăтра вĕсене пулăшакан никам та пулман, пĕр Турă çине шанасси анђах йулнă. Ђăнах та Турă çине шанса Унтан пулăшу ыйтнă та Турă вĕсене пăрахман.