“Тарай”ран пĕчĕк сюрприз!

Эстонири “Тарай” фолк музыка ушкăнĕн ертÿçи Айтар хăйсен VK.com страницинче пирĕн çинчен çырчĕ:

Чăвашла вулас килет пулсан Армути (Виктор Бычков) ертсе пыракан сайта кĕрсе пăхăр. Кунта вăл пирĕн пуян литературă еткерне вырнăçтарать. Çитменнине, Армути сайтне чăвашлатнă та хитре дизайнпа капăрлатнă. Вĕренмелĕх пур ĕнтĕ! Тем каласан та Армути чăваш интернет çынни! 

https://vk.com/taraj_eesti?fbclid=IwAR0nPUksoexz77z5S1SUh3VJmQ6Jq5tMT-j1y6W0P0uUAmEamhPF36Vem4w

Сирĕнтен хăшĕ пĕри VulaCV ĕçĕпе шăпах çак пĕчĕк çыру урлă паллашрĕ. Пĕрлĕхĕмĕре çакăн пек çирĕплетсе тăни кирлĕ…

Тарай:

Кĕрхи ĕçсемпе уявсем

Н. Иванова & В. Никитин

---

Кĕрхи ĕçсемпе уявсем

Çурла уйăхĕнче (августра) тавралăха кĕрхи сăн кĕме пуçлать: пахча улма-çырлапа савăнтарать, илем кунĕнче[i] çĕр улми кăларса пăхаççĕ… Шыв питне сулхăн çапать. Умра питĕ пысăк ĕç — вырма. Пĕтĕм шухăш ĕç çи пирки. Çавăнпа вăхăчĕн ячĕ те — çурла уйăхĕ. Çурлара тыр-пул ĕçĕ пĕтмест-ха: авăн вĕçлемелле. Вара тин, уй-хирпе пахча ĕçĕ-пуçĕ йĕркене кĕрсен, ваттисене асăнма, аслă чÿксем ирттерме юрать. Кашни вăхăтăн хăйĕн уявĕ, хăчĕ-илемĕ пур. Çавă халăх сăмахлăхĕнче тарăн йĕр хăварнă.

---

[i] Вырăсла “Ильин день” сăмахçаврăнăшĕнчен пулса кайнă. Илем мар, Илья пророк кунĕ. Вырăс Православи чиркĕвĕн йăлипеле  çурла 2-мĕшĕ – аслă Илья пророка асăнмалли праçник. – VulaCv

Михаил Акимов: Шÿт туни

Михаил Акимов

Михаил Акимов – çыравçă, адвокат. Чухăн кил-йышра çуралнă. Чĕмпĕрти чăваш шкулĕнчен ăна «политика тĕлĕшĕнчен шанчăксăр» тесе кăларса янă хыççăн «Хыпар» хаçатра ĕçленĕ. Литературăра калавсем çырса 1906-1907 çулсенче палăрнă… Тĕплĕнрех →

---

---

Шÿт туни

(Халап)

Пĕр хресченĕн кăçал çураки тунă чухне лаши вилнĕ. Хресченĕн лаша илме укçи çук. Хай хресчен унта-кунта пăхкалать, пуçне те хыçкалать, хуйхăрса та пăхать, пуртарах çынсенчен ыйткаласа та пăхать, — укçа е лаша ниçтан та тупаймасть. Ĕç çийĕ. Çынсем сухалаççĕ. Кунăн аки ахалех тăсăлса выртать. Хай кăшт шухăшласан, ку ăçта каймаллине тупнă. Вĕсенчен инçех мар пĕр пуян улпут пурăнать-мен. Хресчен калаçма пĕлет. Вал вĕренкеленĕ: пурăнăç хыттине те курнă. Улпут патне пырать те калать:

— Манăн нуша килчĕ. Лаша ÿксе вилчĕ. Тархасшăн мана пĕр 50 тенкĕ укçа парччĕ, — тет.

Улпучĕ хытăскер пулнă. Вăл хресчене калать:
— Мĕнле укçа? Укçа ăçтан илсе парам эпĕ сана? Манăн укçа çук, —  тет.

Çинçе уявĕ

Н. Иванова тата В. Никитин – чăваш сăмахлăхне тĕпчесе шкулти ачасем умне кĕнеке кăларса тăратнă коллекив ертÿçисем, авторсем… Тĕплĕнрех →

---

Ака туйсем шавласа иртсен те ача-пăчана яш-кĕрĕм уявĕ пĕтмен. Кун тăршшĕ 17 сехете çитсен çинçе çитсе тăнă. Çинçене кĕрсен вун икĕ кун хушши çĕре тивме, тăпра хускатма, кĕпе-йĕм çума, курăк татма, кун çутипе вучах чĕртме чарнă. Çинçере кам та пулин çĕр ĕçлесен е хĕрлĕ-тĕрлĕ тумтир тăхăнсан, тырра пăр çапать, анана çум пусать тенĕ. Çавăнпа çинçере чăвашсем питĕ сыхă тăнă. Çинçене ана пĕтĕленнине (çĕр йывăрланнине) хисеплесе палăртнă. Çĕр кăкăрне çав вăхăтра амантма юраман. Çынсен шурă, таса тумпа çÿремелле пулнă.

Илія Пророка Асăнса Тăвакан Кунĕнђе Вĕрентсе Каламалли

Діаконъ Іаковъ Стекловъ

---

Утă 20-мĕшĕ

Святой Илія Пророка Асăнса Праçник Тунă Кун Вĕрентсе Каламалли Сăмах.“ (20 Іюля).

Ей йуратнă тăванăмсем, пайан, утă уйăхин 20-ш кунĕнђе, Туррăн аслă пророкне, святой Иліяна, хисеплесе праçник тăватпăр. Çакă Илія пророк Израил патшалăхĕнђе авал Христос çуралиђђен 900 çул малтан пурăннă, вăл Израил çĕрĕнђи Ѳесва йатлă хулара çуралнă. Илія пророк пурăннă вăхăтра Израил патши Ахав пулнă. Ахав патша йĕркесĕр пурăнăçпа пурăннă. Хăйĕн арăмĕ Іезавел сăмахĕ тăрăх ђăн Турă вырăнне кĕлеткесене: Ваала, Астартăна пуççапса пурăнма тытăннă. Патша арăмĕ Іезавел суйа тĕнпе пурăнакан патша хĕре пулнă. Патшанăн йĕркесĕр пурăнăçне кура Израил халăхĕ те кĕлеткесене пуçапма тытăннă.

Михаил Акимов‎: Улпут чапĕ – хресчен йывăр кунĕ

Михаил Акимов

Михаил Акимов – çыравçă, адвокат. Чухăн кил-йышра çуралнă. Чĕмпĕрти чăваш шкулĕнчен ăна «политика тĕлĕшĕнчен шанчăксăр» тесе кăларса янă хыççăн «Хыпар» хаçатра ĕçленĕ. Литературăра калавсем çырса 1906-1907 çулсенче палăрнă… Тĕплĕнрех →

---

---

Улпут чапĕ – хресчен йывăр кунĕ

Улпут çĕрĕсем нумай çĕрте хресченсем хĕлле улпутран час-часах çулла тырă ĕçлесе памалла укçа илеççĕ. Теçеттинине сухаласа, çÿресе, акса пама, хыт суха тума, вырса турттарса пама вĕсем 5 тенке килĕшеççĕ. Çулла, ĕç вăхăтĕнче, кĕрĕшсе ĕçлесен, вĕсем 10-15 тенкĕ илме пултарĕччĕç. Улпутсем, тен, çапах та уссине курайман-и? Уссине курнă-и, курман-и, анчах процентне кăна 100-200 тенкĕ илсе пурăннă. (Процент вал ак менле: хĕлле эсĕ улпутран 1 тенкĕ илнĕ иккен, уншăн ăна çулла çав хака икĕ е виçĕ тенкĕлĕх ĕç ĕçлесех паран.) Хресченсем ăна-кăна пăхман, весем ĕçе тĕрĕс туса пурăннă. Мăнтарăн хресченĕ, вилет те ĕçлет улпута. Камăн та пулса сасартăк сиен пулса тăрсан анчах хăй тума пулнă ĕçе тăваймасть. Лаши вилет — сухаласа параймасть; çемйи, арăмĕ вилет — выраймасть.

Михаил Акимов: Кĕтÿ пухăвĕ

Михаил Акимов

Михаил Акимов – çыравçă, адвокат. Чухăн кил-йышра çуралнă. Чĕмпĕрти чăваш шкулĕнчен ăна «политика тĕлĕшĕнчен шанчăксăр» тесе кăларса янă хыççăн «Хыпар» хаçатра ĕçленĕ. Литературăра калавсем çырса 1906-1907 çулсенче палăрнă… Тĕплĕнрех →

---

---

Кĕтÿ пухăвĕ

Пуху пуçтарăннă. Халăхсем пĕр-пĕринре сăмахлакаласа тăраççĕ. Старости, сĕтел хушшинче лараканскер, ури çине тăчĕ те: «Ан шавлăр-ха, чарăнăр. Кĕтÿçĕсем паян тытар-и? – тет. «Тытас, тытас», – теççĕ сĕтел умĕнче тăракансем. «Тепĕр пухура тытар-и, мĕн-и?» – тет старости.

— Килнĕ-килнех, ĕçе туса пĕтермесĕр хăварас мар, пăрахас мар!

— Ну, кам кĕтÿçе кĕрет. Пĕлтĕрхисем кĕретĕр-и? – теççĕ.