Н. Иванова, В. Никитин-Станьял
• Спеуляци
Шутласа кăларнă япаласене чăн пек кăтартни
Халăхăн питех те вăрăм кун-çулне, ĕмĕртен ĕмĕре упранса пынă еткерне сыпăкăн-сыпăкăн, саманасемпе тапхăрсем çине пайласа вĕренеççĕ. Сăмахлăх аталанăвĕ халăх историйĕпе (ĕç тăрăмĕпе), культурипе (ăс пурлăхĕпе) уйрăлми çыхăнса пырать. Çавăнпа сăмахлăха та ĕмĕрсем тăрăх йĕркипе тишкерни вырăнлă.
Чылай хушă чăвашсене аваллăхсăр, хутла пĕлмен, чир-чĕртен хăпайман, тĕнчене тухса курайман ют йăх (инородец) тесе пурăннă. Çавăнпа халăхăн авалхи ĕç тăрăмне çителĕклĕ тĕпчесе пăхман. ХХ ĕмĕр вĕçĕнче тăван халăхăн несĕл тымарĕсем уççăнрах курăнма пуçларĕç. Вĕсем Алтайпа Тĕп Азире, Кавказпа Дон хутлăхĕнче кăна мар, Месопотамире — Тигрпа Евфрат шывĕсем патĕнче те пулни палăрать. Çавăнпа хамăрăн пурнăç пуçламăшне савăлпа руна çырăвĕсем çуралнă вăхăтра шырани тĕрес.