Чăвашсен тĕнĕ-ĕненĕвĕ

Н. Иванова & В. Никитин-Станьял


Sijen1• Суя тĕн

• Спекуляци

Тĕн ĕненĕвĕ — халăх ăс-тăнĕпе ăнкарулăхĕн паллă енĕ. Вăл этемрен хăйĕнчен килмен хăватсене шаннипе-хăранипе çыхăннă. Чăваш сартăшĕ çут тĕнчепе çут çанталăка тытса тăракан аслă вăйсене хисеплеме ыйтать. Ытти тĕнсем пекех вал виçĕ пысăк пайран тăрать: тĕнче тытăмĕ çинчен вĕрентни (мифологи), ăрăмлă йăла (магилле ĕç-пуç), ĕненÿ туйăмĕ. Чăваш тĕнĕн философийĕ идеализмпа та, реализмпа та тачă çыхăннă. Философи вĕрентĕвĕнчен вăл киреметре туса ирттерекен йăла йĕркипе кăна уйрăлса тăрать, ытти йăлтах — пурнăçран илнĕ чăнлăх. Тен, киреметре выльăх пусса халăхпа пĕрле апатланнă (пĕрлĕх апачĕ) ăрăмлăхĕнчен ытларах выçă-тутă пурăнакан, халран кайнă çынсене вăй пама тунă йăла-тăр! Малаллине вулас