Идю́. Ху́же вирянътны̀ пить ки́рле эдемъ валѝ?
Хора̀въ. Кря́жинъ вирянтны̀.
Идю́. Ма пить ки́рле вулъ?
Хора̀въ. Омба̀ што сі̂олъ кутара̀ть то́ра батьня̀, і̂умюргѝ сирлахма́лла батьня̀, а́ли о́рихъ тю́сля кала́мъ, іумюргѝ и́ра бо́рнызь батьня̀?
Идю́. Еплѐ сивыхланма́лла то́ра батьня?
Хора̀въ. Шо́гышзамба, ишъ киллнызамба, и́сьзамба-да.
Идю́. Камъ сивыхланать то́ра батьня̀ шогышзамба?
Ти́нь – сі̂ора́тны ача́замъ бекъ і̂ора́ддыръ сума́гла олда̀въ – зыръ да сютьнѐ, омбала̀ што онъ – да̀нъ юзься̀сиде́рясъ сирѐ сва́пъ – жинъ.
Перь То́ра Свято̀й Тройцара посябатра́нъ іуміорь- да̀нъ борна́ть, минь боръ, визѝ – хири́-зыръ, иликре́нбехъ борче, болъ, бо́леда:
Торра́нъ – поснѐ по́рьда сіора́тна визи-хирялля. То́ра порня-да (сянда́лыкрыня) ту́ври нимьда́нъ.
Торра́ сяндалыкры̀ ябала̀ нихужда́ ки́рле маръ, омба што Вулъ ху ижинча̀ или́къ бо́рче халь да то́лыхъ и́рада; порнѐ ту́вре вара́ ху и́ра и́рикъ-ранъ; порь оньданъ сі̂ора́тны ь̂ижиндыръ ирры́ня, вый-се́минъ кіорьтьмялли́ня кіобирьдя́дыръда она̀.
То́ра порьня́да ту́вре ху перь сомагъба, порьня тума̀ болдя́рныранъ.
То́ра первѐй ту́вре сюдъсянда́лыгга си́рь ба іоза́взыръ: о́лта ко́нъ – хожи́нча іозаре вулзаня̀.
Начальное Ученіе на Чувашскомъ Языкъ.
Ђăн Тĕн Кĕнеки.
Прежде Чѣмъ Читать Эту Книжку, Слѣдуетъ Обратить Вниманіе на «Предувѣдомленіе” къ Ней, Изложенное на Послѣднихъ Страницахъ.
Казань. Лито- и Типографія К. А. Тилли, На Грузинской Улицѣ. 1873.
Православной Хрістіанской Вѣры. Отъ Совѣта Братства Святителя Гурія печатать дозволяется Казань 3-го Мая 1872 года. Предсѣдатель Совѣта, Викторинъ Епископъ Чебоксарскій, Викарій Казанскій.
Турхан Хĕветĕрĕ Чăваш Республикин Елчĕк районĕнчи Турханта 1876 çулхи нарăсăн 13-мĕшĕнче çуралнă. Пуçламăш шкулта пĕлӳ илнĕ хыççăн малалла вĕренмен, тăван ялта пурăннă. 1932 çулта вăрман каснă чухне йывăç пырса çапнипе сарăмсăр вилнĕ.
Литература ĕçне XIX ĕмĕр вĕçĕнче кӳлĕннĕ, ăна ку ĕçре хăйĕн пиччĕшĕ Турхан Яккăвĕ хавхалантарса, пулăшса пынă. Пĕтĕмпе вăл хĕрĕхе яхăн сăвă çырнă. [lib]
Пӳрте сивĕ шаккаса
Çывракан çынсе(не) вăратать,
Малта шурăмпуç çутăлса
Тĕттĕме алăкран хăратать,
Тĕттĕм ери-ерипе
Куçран йăлтах çухалать,
Йăлтăр-йăлтăр куçĕпе
Пĕтĕм тĕнчене хăй пăхать.
Кӳршĕ ялсен тĕлĕнче
Вăрман ӳссе тăнă пек,
Пӳртри кăмакасен ăшĕнче
Вут йăлкăшать çиçĕм пек.
Тĕтĕм илемлĕ пăтранса
Пĕлĕт çине улăхать,
Хĕвел тĕтĕме шуратса
Ту хыçĕнчен хăпарать.
Юр хĕвелпе çуталса
Ытла çутă курăнать,
Йăлтăр-йăлтăр выляса
Ылтăн тĕслĕ курăнать.
Хĕвел çуталса тухрĕ те,
Тĕттĕм тĕнче çуталчĕ.
Çывракан чунсем тăчĕç те,
Яла сасă сарăлчĕ:
Хăшĕ шыва каяççĕ,
Хăшĕ выльăх шăвараççĕ,
Хăшĕ урампа чупаççĕ —
Йытăсем вĕрсе хăваççĕ.
Тараса кашти сивĕпе
Хаярланса кăшкăрать,
Шыв ăсакан ерипе
Пĕр пусать те пĕр ярать.
Çапла хĕлле ирсайран
Çакăн евĕрлĕ пулать вăл,
Кам та пулсан сăнасан
Ир еплине курать вăл.
Хусан, 1873
Отъ Совѣта Братства Святителя Гурія печатать дозволяется.
Казань, 6-го Іюля 1873 года.
– Предсѣдатедь Совѣта Епископъ Викторинъ.
Авраам ывăлĕйĕн, Давид ывăлĕйĕн Іисус Христосăн тĕпĕ. Авраамран Исаак çуралнă; Исаакран Іаков çуралнă; Іаковран тăвăнĕсемпе Іуда çуралнă; Іудан Ѳамар йатлă арăмĕнђен Зарапа Фарес çуралнă; Фаресрен Эсром çуралнă; Эсромран Арам çуралнă; Арамран Аминадав çуралнă; Аминадавран Наассон çуралнă; Наассонран Салмон çуралнă; Салмонăн Рахаваран Вооз çуралнă; Воозăн РуѳренОвид çуралнă; Овидрен Іессей çуралнă; Іессейрен Давид патша çуралнă; Давид патшанăн Урія йатлă çын арăмĕнђен Соломон çуралнă; Соломонран Ровоам çуралнă; Ровоамран Авія çуралнă; Авіяран Аса çуралнă; Асаран Іосафат çуралнă; Іосафатран Іорам çуралнă; Іорамран Озія çуралнă; Озіяран Іоаѳам çуралнă; Іоаѳамран Ахаз çуралнă; Ахазран Езекія çуралнă; Езекіяран Манассія çуралнă; Манассіяран Амон çуралнă; Амонран Іосія çуралнă; Іосіяран Іоаким çуралнă; Іоакимрен тăванĕсемпе Іехонія çуралнă. Çаксем пур те Вавилона куçса кайас умĕн çуралнă. Вавилона куçсан вара Іехоніяран Салаѳіил çуралнă; Салаѳіилрен Заровавел çуралнă; Заровавелрен Авіуд çуралнă; Малаллине вулас
Малда́нъ болза̀ сума́хъ сума́гъ, та То́ра бадьня̀ болза̀, сума́гъ та болза̀ То́ра. Ся́гга болза̀ і̂умюрьде́нь То́ра бдьня̀. Порь да омба̀ болза̀,о́нзыръ да ни́минь болма́нъ, ми́нь болза̀ Онъ жинчѣ болза̀ бо́рназь, борназь та болза̀ сю́дь си́нъзама.Сюдъ тютю́мъ ра сюдтара́ть, тютю́мъ да она̀ хоплама́нъ. Болза̀си́нъ Торра́нъ я́ны Іоа́ннъ ятлы̀. Сягга кильза̀ кюнделя́ньшинъ кюнделя́ньдаръ сю́дъ шинъ, порьза́мъ даиня́нчерь омбала̀. Хува̀ ма́ръ ву́лъ болза̀ сю́дъ, вара̀ болза̀ я́ны, кюньделе́ньдаръ сю́дъжинъ. Болза̀ тю́рьсю́дъ хужъ сюдалдара́ть по́рь синна̀ киляггя́нна сюдъсянда́лыка. Болза̀ сюдъсянда́лыкъ ра, сюдъсянда́ лыкъ да она̀ баллама́нъ. Кильза̀ ху́ унъзамъ бада, ху́унъзамъ вара̀ она̀ кюрьтмя́ресь. А ху́жезамъ кю́рьтресъ она̀, сявазама̀ иняняггя́ньсама о́нанъ я́тъне барза̀ и́рикънболма̀ То́ранъ ача́замъ бала̀. Ху́жезамъ і̂онъ ранъ маръ, ни і̂уть киля́ны ранъ маръ, ни арзи́нъ шо́кышъ ранъ маръ: но Торра́нъ сі̂ора́тна. Сума́гъ та і̂уть болза̀: борнза̀ дапе́ринъ жинчѐ; а́берь да ко́рдымыръ аслы́не о́нынъ, аслы́не тува́нъ а́шшеранъ бекъ, толдарны́не ы́ра ба́тышъба чи́нлахъ бала̀ да. Іоа́ннъ кюнделеньля́ть о́нъ жинъ, кычкырза̀ да кала́ть: а́къ ляже, ху́жжинъ а́бѣ калаза̀, ма́нъ ми́нь хы́зсинъ киляггя́нъ, турза̀ манъ унчѐ ся́вынжинъ что вулъ и́ликъ манда́нъ болза̀: Ту́вны ранъ да о́нанъпо́рь а́берь и́льдымыръ и́ра ба́тышне и́ра ба́тышъ синя̀. Онжинъшто зако́нъ Моисе́й ранъ: а и́раба́тышъ тю́рь да Іису́съ Христо́съранъ болза̀.
Еплѐ и́нде нума́йзамъ тапра́тресь калама̀ би́льна пи́ринь хошра̀ и́сьсамъ жинъ. Еплѐ калаза̀ кута́рчесь пиря̀ перьвѣ́й хуза́мыръ корагга́нъзамъ и чора́замъ сума́хъне: а́бе да шокшла́рымъ порьннѐ тюрь бильзѐ, ьирьги́ба і̂уггермѐ сана̀ а́сла Ѳео́филъ, сана̀ инендере́съ жинъ ся́вана, миньннѐ а́зе вире́нтна бо́лна.
Вула Чăвашла 