Çеçпĕл М.: Или! Или! Лима савахвани!

Çeçпĕл Мишши – поэт, коммунист партийĕн агитаторĕ, революци трибуналĕсен Чăвашри ертÿçи, Украинăра çакăнса вилет. Чăваш поэтикинче унăн вырăнĕ уйрăмах пĕлтерĕшлĕ, мĕншĕн тесен вăл çĕнĕ жанрпа традици хывать… Тĕплĕнрех →

---

 

• Суя культ

• Профанаци

Или! Или! Лима савахвани!..
………………………………………
Пăталарĕç тăван çĕршыва.
Эп, ăна виличчен саваканĕ,
Çăлăнăç патнелле йĕр хывап.

Пуш хирте пĕр-пĕччен ун хĕресĕ,
Хăйăра сăрхăнать чĕрĕ юн.
Ăна йÿçĕ эрех ĕçтереççĕ,
Хупăнать, хупăнать куçĕ ун.
Таврара хурахсем ахăраççĕ,
Тÿресем кăмăллăн кулкалаç.
Çаруранлă çĕршыв макăрать-çке,
Ун çине витĕнет тĕттĕм каç.
Ĕмĕрлĕх, юлашки каç пекех-çке,
Ĕмĕрех пăрахас пек хĕвел.
Каякансем ахлатса пуç пĕкеççĕ,
Вĕсене те мĕскĕн çĕршыв шел.
*
Янк уяр кĕрхи каç çĕр чĕтрерĕ,
Çÿлтен мар, çĕртенех пĕр мăн сас:
— Эй, эсир, выççисем, итлĕр! — терĕ, –
Итлĕр, кам пурăнмашкăн хавас!.. —
Ман çĕршыв хĕресне аçа çапрĕ,
Куçне уçрĕ çĕршывăм, пăхать:
Хăй пекех мĕскĕнсен йышлă çарĕ
Ун патне юрласа çывхарать.
Çитмĕл çич чĕлхепе саламлаççĕ,
Ыталаç, чуптăваç пĕр-пĕрне.
Сÿтĕл, татăл, асап саламачĕ,
Чура мар эпĕр тек ĕмĕрне!..
Чĕрĕ юлнă çĕршыв сасă пачĕ,
Эп пĕлеп: ун сасси уçах мар.
Ун суранлă ырхан сăн-сăпачĕ
Илемлех те пек мар пуççапма.
Анчах ун чăтăмĕ, чун хавалĕ,
Ун асапĕ… çакна кăшт пĕлсен —
Кам мана тĕнчере, кам-ши калĕ
«Çĕршыву санăн халсăр» тесе?!

(1921 ç. çуркунне)

Шупашкар

---

Или! Или! Лима савахфани!

…………………………………………………

Край родной приколочен к кресту.

И любя тебя в час испытаний,

Я к спасению следом иду.

В чистом поле твой крест одинокий.

Кровь горячая каплет в песок.

Самогоном поят до мороки,

Стынет око, и стынет висок.

Вкруг глумятся разбойничьи хари,

И смеется довольно судья.

Плачет край мой, и молнией шарит

Тьма ночная взамен забытья.

Солнце будто уходит навеки,

Как в последнюю ночь на земле.

Ковыли колыхаются, реки,

Сожалея, кручинясь во мгле.

Звонки в осень небесные тверди,

И не с неба, а снизу, с земли.

Донеслось: «Эй, не ждите вы смерти,

Все, кто голоден, слушай, внемли!..»

Миг — и молния крест расщепила.

Открывая глаза, как в дыму,

Край мой видит: несметная сила

Отстрадавших подходит к нему.

Обнимаются, плачут, смеются,

И наречий тут — семьдесят семь.

Тут и плети быстрей расплетутся,

Не рабы мы — не голая немь!

Жив мой край, отзывается тихо,

Слабым голосом шепчет в ответ.

Лик его — изможденное лихо —

И следа в нем от идола нет.

Но терпение, крестная слава,

Но душа его, страждущий дух… —

Кто посмеет назвать его слабым

И сказать, что огонь в нем потух?!

Весна 1921 г., Перевод

Чебоксары А. Прокопьева